Ghé thăm Khu di tích lịch sử Đền Hùng, khách du lịch sẽ được chiêm ngưỡng quần thể di tích nổi tiếng gắn liền với lịch sử của dân tộc ta. Nơi đây là nguồn gốc cho tên gọi đầu tiên của nước Việt Nam, nơi các vua Hùng đặt nền móng xây dựng Nhà nước Văn Lang. Vậy Đền Hùng ở đâu, có những sự kiện nổi bật gì diễn ra tại đây. Cùng DiaDiem.Wiki tìm hiểu nhé.
Giới thiệu về Khu di tích lịch sử Đền Hùng
Đền Hùng là cách gọi ngắn gọn của Khu di tích lịch sử Đền Hùng. Tại đây hội tụ các đền chùa thờ các vua Hùng và tôn thất của nhà vua. Đền Hùng gắn liền với một dịp lễ lớn trong năm là Giỗ Tổ Hùng Vương và đến dịp này sẽ có lễ hội diễn ra tại đây.
Đền Hùng ở đâu? Thuộc tỉnh nào?
Di tích Đền Hùng thuộc thôn Cổ Tích, xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Đền cách thành phố Việt Trì khoảng 7km về hướng Bắc và cách thủ đô Hà Nội 90km.
Đây là nơi tôn thờ các vua Hùng đã có công lao to lớn trong công cuộc dựng nước và tổ tiên của người Việt Nam. Từ thủ đô Hà Nội, bạn có thể đến Đền Hùng bằng tuyến đường bộ quốc lộ 2 hoặc đường sắt Hà Nội – Lào Cai.
Vị trí địa lý đền Hùng Phú Thọ
Đền Hùng Phú Thọ nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, đất Phong Châu (nay là xã Hy Cương, thành phố Việt Trì). Khu di tích này nằm từ chân núi lên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh.
Ngọn núi này cao 175m và còn được gọi bằng một số cái tên khác như Núi Cả, Nghĩa Cương, Hùng Vương Sơn, Nghĩa Lĩnh, Hy Cương, Hy Sơn, Bảo Thiếu Sơn. Núi này giáp với các xã ở huyện Lâm Thao, Phù Ninh và ngoại ô thành phố Việt Trì, nằm trong khu rừng được bảo vệ rất nghiêm ngặt.
Đền Hùng hiện nay nằm trong địa phận của kinh đô Phong Châu thuộc quốc gia Văn Lang ngày xưa. Theo Ngọc phả Hùng Vương, vua Hùng đã có xây điện Kính Thiên tại vùng núi Nghĩa Lĩnh này.
Bên trong Đền Hùng có gì?
Đền Hùng có 4 đền chính và một số lăng, chùa khác, nằm ở địa thể cao, hùng vĩ và sơn thuỷ hội tụ:
- Đền Hạ: Là nơi mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng nở ra trăm con, khơi nguồn dòng dõi con Rồng cháu Tiên.
- Nhà bia: Trong nhà đặt tấm bia đá có khắc dòng chữ nổi tiếng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
- Chùa Thiên Quang: Còn có tên là Thiên quang thiền tự, nằm ở gần đền Hạ.
- Đền Trung: Đây là nơi mà các Vua Hùng cùng các tướng nghỉ ngơi và họp bàn việc nước.
- Đền Thượng: Là nơi các vua Hùng thực hiện các nghi lễ, tín ngưỡng để cầu ấm no, hạnh phúc cho nhân dân.
- Lăng Hùng Vương. Tương truyền đây là mộ của vua Hùng thứ sáu.
- Đền Giếng: Tương truyền là nơi con gái của vua Hùng thứ 18 (Tiên Dung và Ngọc Hoa) đến soi gương, vấn tóc.
- Đền Mẫu Âu Cơ: Là một ngôi đền được xây dựng năm 2001 và khánh thành tháng 12/2004 trên núi Ốc Sơn (núi Vặn).
- Đền thờ Lạc Long Quân: Hiện nay đền thờ này tọa lạc trên núi Sim của di tích Đền Hùng, cách núi Nghĩa Lĩnh khoảng 1km về phía Đông Nam.
Đền Hùng thờ ai?
Đền Trung thờ thần Núi, thờ 18 đời Vua Hùng và hai công chúa Tiên Dung, Ngọc Hoa – con gái Vua Hùng thứ 18.
Khu di tích Đền Hùng không chỉ để tưởng nhớ công đức dựng nước của các đời vua Hùng mà còn thể hiện sự tồn tại của đời sống tâm linh người Việt Nam suốt hàng nghìn năm qua. Điều này cũng phần nào nói lên tinh thần đoàn kết gắn bó của dân tộc ta từ những ngày sơ khai đến tận bây giờ.
Lịch sử đền Hùng Phú Thọ
Đền Hùng khi xưa là khu trung tâm của nhà nước Văn Lang, là nơi gắn liền với sự khởi nguồn cho dân tộc Việt Nam ta. Do đó, nơi đây gắn liền với một thời kỳ lịch sử vàng son của người Việt, cùng tìm hiểu nhé.
Đền Hùng xây dựng năm nào? Dưới triều đại nào?
Hiện nay, chưa có tài liệu nào xác thực Đền Hùng được xây dựng cụ thể vào năm nào. Theo một số tài liệu khoa học thì nền móng Đền Hùng bắt đầu xuất hiện từ thời vua Đinh Tiên Hoàng trị vì. Mãi cho đến thế kỷ XV (thời Hậu Lê) thì đền mới được dựng hoàn chỉnh theo kiến trúc và quy mô như hiện nay.
Lịch sử phát triển của Khu di tích Đền Hùng
Năm 1962, Đền Hùng được Bộ Văn hoá thông tin xếp hạng là Khu di tích đặc biệt của quốc gia.
Năm 1967, Chính phủ Việt Nam ra quyết định khoanh vùng khu rừng cấm Đền Hùng. Ngày 8/2/1994, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam phê duyệt dự án quy hoạch lại toàn thể Di tích Đền Hùng lần đầu tiên. Điều này đã tạo tiền đề cho hoạt động xây dựng thêm các hạng mục khác trong khu di tích.
Ngày 6/1/2001, Chính Phủ Việt Nam ban hành Nghị định để quy định quy mô tổ chức Lễ hội Đền Hùng và Giỗ Tổ Hùng Vương. Ngày mùng 10/3 Âm lịch từ đó trở thành quốc lễ – Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương.
Theo thời gian, di tích lịch sử Đền Hùng không ngừng lớn mạnh với các công trình văn hoá khác được đầu tư xây dựng. Nổi bật nhất là từ sau ngày 30/03/2004, sau quyết định phê duyệt quy hoạch và phát triển Khu Đền Hùng đến năm 2015.
Các công trình như Đền thờ Lạc Long Quân, đài tưởng niệm anh hùng liệt sĩ, nơi làm việc và đón khách, đường hành lễ… tiếp tục được xây dựng.
Do đó, để đảm bảo cho việc quản lý một di tích có quy mô lớn, ngày 23/2/2005, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành quyết định về việc nâng cấp hệ thống Ban quản lý Đền Hùng. Theo đó, khu di tích ban đầu thuộc Sở Văn hoá thông tin đã trở thành di tích lịch sử trực thuộc UBND tỉnh.
Ngày 6/12/2012, UNESCO công nhận Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Lễ hội Đền Hùng
Lễ hội Đền Hùng – Giỗ Tổ Hùng Vương là biểu hiện rõ nhất cho sự gắn bó của đồng bào Việt Nam. Việc thờ cúng Hùng Vương là lời khẳng định dân tộc ta có cùng một nguồn cội, cùng tôn thờ vị vua Tổ.
Lễ hội Đền Hùng diễn ra khi nào?
Lễ hội Đền Hùng diễn ra từ ngày mùng 1 đến hết mùng 10/3 Âm lịch mỗi năm. Trong đó, nghi thức tế lễ sẽ được tổ chức vào ngày chính hội (10/3).
Đồ tế lễ có mâm ngũ quả và cả bánh chưng, bánh dày để tưởng nhớ về sự tích Lang Liêu và cũng là nhắc nhớ công lao của vua Hùng đã dạy dân trồng lúa.
Lễ hội Đền Hùng diễn ra ở đâu?
Lễ hội Đền Hùng được tổ chức tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ vào mỗi dịp 10/3 Âm lịch hằng năm.
Đây là một ngày quốc lễ và người người Việt Nam cũng đổ nhau về đây để trẩy hội. Đây là dịp để mỗi thế hệ người Việt Nam đều nhớ đến cội nguồn của dân tộc, biết ơn những vị vua Hùng đời đầu đã có công tạo dựng nền móng cho một nhà nước Việt Nam.
Lễ hội Đền Hùng có gì?
Lễ hội Đền Hùng sẽ gồm các hoạt động văn hoá, nghệ thuật có tính chất truyền thống và một số hoạt động dân giac khác. Rước kiệu vua và lễ dâng hương là hai nghi thức văn hoá còn được giữ lại đến ngày nay.
Lễ rước kiệu: Bao gồm trang phục truyền thống, cờ, hoa, lọng, kiệu đầy màu sắc bắt mắt. Đoàn rước kiệu xuất phát từ dưới chân núi và đi qua các đền để đến được Đền Thượng (nơi diễn ra Lễ dâng hương).
Lễ dâng hương: Mỗi người dự lễ sẽ thắp lên đền vài nén hương và cầu nguyện ý niệm của mình với tổ tiên. Mỗi nắm đất, mỗi gốc cây tại đây đều rất linh thiêng nên nơi mỗi năm người dân dự lễ rất đông nhằm mong cầu mọi ý nguyện sẽ được thực hiện.
Ngoài ra, lễ hội có tổ chức một số trò chơi dân gian đậm chất truyền thống như: Kéo co, thi vật, hát xoan, bơi trải.
Ý nghĩa của lễ hội Đền Hùng
Lễ hội Đền Hùng được tổ chức hằng năm vào ngày mùng 10/3 Âm lịch (Giỗ Tổ Hùng Vương). Hoạt động này nhằm tưởng nhớ và thể hiện lòng biết ơn các vua Hùng đã có công lập nước. Đây cũng là dịp nhắc nhớ người dân Việt Nam về cội nguồn của mình.
Đồng thời Lễ hội Đền Hùng cũng thể hiện tình đoàn kết gắn bó của đồng bào ta từ thời sơ khai đến nay.
Kinh nghiệm du lịch đền Hùng Phú Thọ
Là một Khu di tích lịch sử cấp quốc gia linh thiêng, Đền Hùng Phú Thọ mỗi năm đều thu hút rất đông du khách đến tham quan. Nếu bạn đang có ý định ghé thăm đền Hùng trong chuyến đi của mình thì cùng tìm hiểu một số kinh nghiệm sau đây.
Thời điểm lý tưởng để du lịch đền Hùng
Đầu năm là thời điểm lý tưởng để đến lễ đền và các ngôi chùa ngoài Bắc (khoảng từ tháng 2 đến tháng 5). Lúc này thời tiết mát mẻ, có khi còn chút hơi lạnh của mùa đông nên không sợ nắng nóng, mệt mỏi.
Hơn nữa, những ngày đầu năm cũng là lúc diễn ra Lễ hội Đền Hùng. Đây là cơ hội để bạn trải nghiệm không khí nhộn nhịp và tấp nập của Đền Hùng mùa lễ hội.
Tuy nhiên, thời gian này khách du lịch thập phương đổ về đây rất đông. Nếu từ nơi khác đến, bạn cần chọn địa điểm nghỉ ngơi trước và có lịch trình cụ thể để không phải gặp trở ngại trong chuyến du lịch của mình.
Di chuyển đền di tích Đền Hùng như thế nào?
Một số phương tiện và cung đường di chuyển mà du khách có thể lựa chọn để đến Đền Hùng như sau:
Đến đền bằng xe máy/ô tô tự lái
Có 2 cung đường để bạn chọn nếu tự lái xe đến đây:
- Tuyến đường 1: Bạn chạy theo đường đi đến sân bay Nội Bài để qua cầu Thăng Long, đi quốc lộ 2 đến cầu Việt Trì. Đến trung tâm thành phố, bạn rẽ trái đi khoảng 10km là đến nơi.
- Tuyến đường 2: Đi quốc lộ 32 đến Ba Vì, đi qua cầu Trung Hà và cầu Phong Châu và đi thẳng đến Đền Hùng.
Di chuyển bằng tàu hỏa
Bạn có thể đi các chuyến tàu từ Hà Nội – Việt Trì để đến khu di tích. Có 2 chuyến từ ga Hà Nội đến ga Việt Trì:
- Tàu YB3: Xuất phát lúc 6h10 và đến Việt Trì khoảng 8h20.
- Tàu SP3: Xuất phát lúc 22h và đến Việt Trì lúc 23h50.
Nếu chọn đi tàu, bạn cần bắt xe buýt số 19 ở đường Hùng Vương để đi đến đền.
Di chuyển bằng xe khách
Bạn cần đến bến xe Mỹ Đình và tìm chuyến xe khách đi Phú Thọ. Báo với nhà xe để bạn xuống Đền Hùng và ngồi xe 2 tiếng là sẽ đến nơi.
Di chuyển trong Khu di tích Đền Hùng như thế nào?
Trong Đền Hùng, bạn có thể chọn dịch vụ vận chuyển bằng xe điện để tham quan Đền Hùng và các địa điểm lân cận. Nếu đi đông người bạn có thể thuê cho đoàn cả 1 chuyến xe để thuận tiện di chuyển theo lịch trình của mình hơn. Chi phí cho dịch vụ này không quá đắt.
Đền Hùng mở cửa mấy giờ?
Các đền chùa trong Khu di tích lịch sử Đền Hùng đều mở cửa vào lúc 7h00 và đóng cửa vào lúc 18h00 tất cả các ngày trong tuần. Tuy nhiên, riêng bảo tàng Hùng Vương sẽ mở cửa vào 7h00 và đóng lúc 16h00 mỗi ngày.
Đền Hùng hầu như hoạt động xuyên suốt mỗi ngày nên rất dễ dàng và thuận tiện để du khách sắp xếp lịch trình tham quan của mình.
Giá vé tham quan Đền Hùng
Khi đến tham quan quần thể di tích, bạn sẽ phải mua vé để vào một số nơi, giá vé cụ thể như sau:
- Vé vào bảo tàng 15.000/người.
- Vé đi xe điện 50.000/người.
- Vé lên các ngôi đền 10.000/người.
Các địa điểm tham quan ở Đền Hùng
Đền Hùng có rất nhiều địa điểm để du khách tham quan, dưới đây là một số nơi mà mọi người thường xuyên lui tới:
Cổng đền
Được xây vào năm vua Khải Định thứ 2 (1917). Cổng thiết kế kiểu vòm cuốn, lớp giả ngói ống. Tầng dưới có cửa vòm cuốn, đầu trụ cổng ở tầng trên có cửa vòm nhỏ, 4 góc mái trang trí hình Rồng và đắp nổi 2 con Nghê.
Giữa cổng và cột trụ có đắp nổi phù điêu 2 võ sĩ (người cầm giáo, người cầm rìu, mặc áo giáp). Mặt sau của cổng có đắp 2 con hổ như một hiện vật canh giữ nơi đây.
Đền Thượng
Đền Thượng còn được gọi là Kính Thiên lĩnh điện, được xây nên trên nền cũ của ngôi miếu thờ các thần như thần núi, thần lúa, Thánh Gióng…
Tại Đền này, các vua Hùng sẽ tổ chức những nghi thức cầu trời khấn đất để mong một năm ít thiên tai, hạn hán, lũ lụt và mùa màng bội thu. Tất cả nhằm cầu một cuộc sống hạnh phúc, ấm no cho nhân dân.
Một số tài liệu cho rằng Đền Thượng có từ thế kỷ XV, hiện nay có 3 gian, mái ngói hình đầu đao cong. Trước cửa đền có bức hoành phi Nam Việt Triệu Tổ, trong đền có bức Tử Tôn Bảo Chi. Bên cạnh đó là rất nhiều các câu đối có nội dung ca ngợi công lao của các Thánh Tổ.
Bàn thờ đền đặt bài vị của 18 đời vua Hùng và 3 vị thần núi. Trước cửa đền có 2 cột đá 2 bên, theo truyền thuyết là do An Dương Vương xây dựng để giữ lời thề gìn giữ non sông.
Nhà bia
Nhà bia nằm dưới chân Đền Hạ, có kiến trúc hình lục giác 6 mái. Bên trong nhà có đặt tấm bia ghi lại quá trình tu sửa đường đi lên núi Hùng. Nhưng đó là trước đây, còn hiện nay có chưng bia đá ghi câu nói của Bác Hồ trong dịp ghé thăm đền vào 19/9/1945. Đó là: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Đền Trung
Đền Trung hiện nay là nơi thờ các vua Hùng nên còn được gọi là “Hùng Vương Tổ Miếu”. Tương truyền đây là nơi các vua Hùng nghỉ ngơi, ngắm nhìn cảnh đẹp và cùng các tướng bàn việc nước. Còn có truyền thuyết cho rằng đền Trung cũng là nơi Lang Liêu dâng bánh chưng dày và được kế vị trở thành vua Hùng thứ 7.
Đền Trung là được xây dựng sớm nhất nhưng đến thế kỷ XV thì bị giặc phá hoại. Sau này mới được dựng lại theo kiến trúc chữ Nhất.
Đền Hạ
Đền Hạ xây dựng vào khoảng thế kỷ XVII – XVIII, thiết kế hai lớp kiểu chữ Nhị. Theo truyền thuyết, mẹ Âu Cơ đã sinh ra bọc trăm trứng và nở ra trăm con tại đây.
Đền Hạ được xem là nơi tạo ra dòng dõi con Rồng cháu Tiên và bắt nguồn 2 tiếng đồng bào.
Chùa Thiên Quang
Chùa Thiền Quang thờ Phật theo phái Đại thừa và nằm ngay gần Đền Hạ. Ở sân chùa có đặt 2 tháp sư cao 4 tầng.
Ở gác chùa treo quả chuông có khắc dòng chữ: “Đại Việt quốc, Sơn Tây dạo Lâm Thao phủ, Sơn Vi huyện, Hy Cương xã, Cổ Tích thôn cư phụng”. Có thể thấy, quả chuông này được đúc từ thời Hậu Lê.
Đền Giếng
Đền Giếng nằm dưới chân núi Nghĩa Lĩnh, ngay giếng Ngọc. Đây là nơi khi xưa Tiên Dung và Ngọc Hoa – con gái vua Hùng Duệ Vương hay đến chải tóc, soi bóng.
Hai nàng đã có công dạy người dân điều chế nước và trống lúa nước nên được lập đền thờ tại đây. Đền xây dựng khoảng thế kỷ XVIII có 3 nếp nhà song song và 2 bên là 2 nhà oản.
Bảo tàng Hùng Vương
Bảo Tàng Hùng Vương xây dựng vào năm 1996 và khai mạc vào Lễ hội Đền Hùng năm 2003. Trong đó trưng bày 700 di vật văn hoá gốc, hơn 4000 di sản trong bảo tàng, 162 bức hình, 4 tranh gốm sứ và 5 tranh sơn mài. Ngoài ra, nơi đây còn đặt 5 chiếc hộp đựng ảnh, 9 chiếc gò đồng và 1 bộ tượng lớn.
Những hiện vật được đặt và mô tả theo chủ đề: “Các Vua Hùng dựng nước Văn Lang trên mảnh đất Phong Châu lịch sử”.
Ngoài những khu đền kể trên, đền Hùng còn có rất nhiều địa điểm khác mà du khách có thể ghé tham quan như: Đền Quốc Tổ Lạc Long Quân, Thiên cổ miếu, Làng cổ Hùng Lô, Đền Tam Giang – Chùa Đại Bi, chùa Cát Tường…
Một số lưu ý khi du lịch Đền Hùng Phú Thọ
Đến tham quan Đền Hùng, du khách cần chú ý một số điều sau:
- Đây là đền thờ linh thiêng nên du khách cần chú ý ăn mặc lịch sự, không quá hở hang. Tốt nhất là nên mặc những trang phục thoải mái, gọn nhẹ để dễ di chuyển. Nếu là mùa đông, bạn không nên mặc trang phục dày mà nên chia thành nhiều lớp mỏng để quá trình di chuyển nếu nóng có thể bỏ dần đi.
- Nên mang giày thể thao đế mềm để dễ di chuyển.
- Vào dịp lễ hội, Đền Hùng rất đông người chen lấn nên bạn cần chú ý bảo vệ tài sản cá nhân của mình để tránh bị móc túi.
- Du khách nên hỏi giá và thương lượng giá trước khi sử dụng một dịch vụ nào đó tại đây.
- Nếu đi xe tự lái, bạn cần chuẩn bị đầy đủ giấy tờ tùy thân như CCCD, bằng lái xe. Đặc biệt là trang bị đủ xăng và một số dụng cụ cơ bản để sửa xe phòng tình huống không mong muốn xảy ra.
Các câu hỏi thường gặp
Lễ hội Đền Hùng tiếng Anh là gì?
Lễ hội Đền Hùng tiếng anh là Hung Temple Festival.
Đền Hùng ở núi nào?
Đền Hùng được xây dựng trên núi Hùng (còn gọi là núi Cả theo tiếng địa phương hay còn có nhiều tên gọi khác như: Nghĩa Lĩnh, Nghĩa Cương, Hy Cương, Hy Sơn, Bảo Thiếu Lĩnh, Bảo Thiếu Sơn…)
Đến thăm Đền Hùng – vùng đất kế đô của Nhà nước Văn Lang 4.000 năm trước, bạn sẽ có cảm giác trở về những ngày sơ khai của nhân loại. Hình ảnh Đền Hùng – Phú Thọ nhắc nhớ cho ta về nguồn cội của đồng bào Việt Nam. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp bạn có thêm kinh nghiệm trước khi khám phá khu di tích này. Theo dõi DiaDiem.Wiki để có nhiều thông tin thú vị hơn nhé!
